Sốt xuất huyết (SXH) là một căn bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra và lây truyền qua muỗi Aedes, đặc biệt là muỗi vằn. Bệnh xuất hiện tại nhiều khu vực trên thế giới, đặc biệt ở các quốc gia nhiệt đới như Việt Nam. Tình trạng sốt xuất huyết có thể nhẹ nhưng cũng có thể diễn biến rất nặng, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được xử lý kịp thời. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về hai lý do chính khiến bệnh sốt xuất huyết trở nặng và cách phòng bệnh hiệu quả.
1. Hệ miễn dịch yếu – Nguyên nhân chính làm bệnh sốt xuất huyết trở nặng
Một trong những lý do hàng đầu khiến bệnh sốt xuất huyết trở nặng là do hệ miễn dịch của bệnh nhân. Người có hệ miễn dịch yếu dễ dàng bị tác động mạnh từ virus Dengue. Khi virus tấn công, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tăng cường sản xuất các kháng thể để chống lại tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, nếu hệ miễn dịch không đủ mạnh hoặc đã bị tổn thương trước đó, khả năng chống chọi của cơ thể giảm đi đáng kể. Đây là nguyên nhân khiến các triệu chứng của bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, bao gồm sốt cao kéo dài, chảy máu trong, và suy các cơ quan nội tạng.
Hệ miễn dịch yếu có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau:
1.1. Sức khỏe tổng thể kém
Những người có tình trạng sức khỏe tổng thể kém, thường xuyên mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch, và các bệnh liên quan đến hô hấp, dễ bị sốt xuất huyết trở nặng. Bệnh lý nền khiến cơ thể không có đủ khả năng sản xuất kháng thể cần thiết để chống lại virus Dengue. Điều này làm cho bệnh phát triển nhanh chóng, gây nguy hiểm cho bệnh nhân.
1.2. Thiếu dinh dưỡng
Chế độ dinh dưỡng không đủ chất, đặc biệt là thiếu các vitamin và khoáng chất cần thiết cho hệ miễn dịch, khiến khả năng chống chọi với bệnh tật của cơ thể bị suy yếu. Khi nhiễm sốt xuất huyết, những người có chế độ ăn thiếu cân bằng dễ bị suy kiệt hơn do không đủ nguồn dưỡng chất để duy trì sức khỏe và tạo ra các phản ứng miễn dịch cần thiết.
1.3. Trẻ em và người già
Trẻ em và người già là hai nhóm đối tượng có hệ miễn dịch yếu hơn so với người lớn trưởng thành. Trẻ nhỏ chưa phát triển đầy đủ khả năng miễn dịch, còn người già thường có hệ miễn dịch suy giảm do lão hóa. Điều này khiến cho hai nhóm đối tượng này dễ bị sốt xuất huyết trở nặng hơn khi nhiễm bệnh.
2. Nhiễm lại virus Dengue với chủng khác
Một lý do nữa khiến sốt xuất huyết trở nặng là việc nhiễm lại virus Dengue với chủng khác. Virus Dengue có bốn chủng huyết thanh khác nhau: DENV-1, DENV-2, DENV-3, và DENV-4. Khi một người đã mắc sốt xuất huyết với một chủng virus, cơ thể sẽ sinh ra kháng thể để bảo vệ khỏi chủng đó trong lần nhiễm tiếp theo. Tuy nhiên, nếu lần nhiễm sau là do một chủng khác gây ra, tình trạng bệnh thường trở nên nghiêm trọng hơn.
2.1. Hiện tượng sốc Dengue
Nhiễm lại virus Dengue với chủng khác có thể dẫn đến hiện tượng sốc Dengue, một tình trạng cực kỳ nguy hiểm. Sốc Dengue xảy ra khi lượng máu và dịch lỏng trong cơ thể giảm đột ngột do rò rỉ mạch máu. Điều này làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan quan trọng như tim, gan và não, gây ra những biến chứng nghiêm trọng và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
2.2. Tăng nguy cơ xuất huyết
Nhiễm lại virus với một chủng khác còn làm tăng nguy cơ xuất huyết. Các mạch máu trở nên dễ vỡ hơn, dẫn đến hiện tượng chảy máu trong, chảy máu cam, và chảy máu dưới da. Bệnh nhân có thể bị mất máu nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và có thể gây tử vong.
Cách phòng bệnh sốt xuất huyết hiệu quả
Việc phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết là vô cùng quan trọng, đặc biệt là trong thời gian mưa bão, khi muỗi vằn – trung gian truyền bệnh – phát triển mạnh mẽ. Dưới đây là một số biện pháp phòng bệnh hiệu quả mà bạn nên áp dụng để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi nguy cơ mắc sốt xuất huyết.
1. Phòng tránh muỗi đốt
- Sử dụng màn chống muỗi: Đảm bảo sử dụng màn chống muỗi khi ngủ, đặc biệt là vào ban ngày, vì muỗi Aedes thường hoạt động mạnh trong thời gian này.
- Mặc quần áo dài: Khi ở ngoài trời, đặc biệt là ở những khu vực có nhiều cây cối hoặc ao hồ, hãy mặc quần áo dài để bảo vệ cơ thể khỏi muỗi đốt.
- Sử dụng kem chống muỗi: Các sản phẩm chống muỗi như kem bôi, xịt côn trùng có thể giúp ngăn chặn muỗi đốt, giảm nguy cơ mắc bệnh.
2. Vệ sinh môi trường sống
Muỗi Aedes sinh sản trong nước đọng, vì vậy việc giữ gìn vệ sinh môi trường sống là một yếu tố quan trọng trong phòng ngừa sốt xuất huyết. Bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Dọn dẹp nơi có nước đọng: Thường xuyên kiểm tra và loại bỏ các dụng cụ chứa nước không cần thiết như chậu hoa, vỏ lon, chai lọ… để ngăn chặn muỗi sinh sản.
- Thay nước thường xuyên: Thay nước trong các bể chứa, bình hoa, bể nước mỗi tuần để loại bỏ trứng muỗi.
- Phun thuốc diệt muỗi: Định kỳ phun thuốc diệt muỗi xung quanh nhà và các khu vực có nguy cơ cao để tiêu diệt muỗi và ngăn ngừa dịch bệnh.
3. Theo dõi sức khỏe và điều trị kịp thời
Nếu bạn có các triệu chứng của sốt xuất huyết như sốt cao, đau đầu, đau cơ, hoặc phát ban, hãy đến cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị kịp thời. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp giảm nguy cơ bệnh trở nặng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Kết luận
Sốt xuất huyết là một căn bệnh nguy hiểm, đặc biệt khi tình trạng bệnh trở nặng do hệ miễn dịch yếu hoặc do nhiễm lại virus Dengue với chủng khác. Để bảo vệ bản thân và gia đình, chúng ta cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả như tránh muỗi đốt, vệ sinh môi trường, và luôn theo dõi sức khỏe. Việc nâng cao nhận thức về bệnh sốt xuất huyết sẽ góp phần giảm thiểu sự lây lan của dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
